වෙබ් 3.0 (Web3) ගැන ඔබට දැන ගන්න ඕනේ හැමදේම

වෙබ් තාක්ෂණය දිනෙන් දින තීව්‍ර වර්ධනය වන අතර, Web 1.0 සහ Web 2.0 පසුකර Web3 ලෙස හැඳින්වෙන නව පරිණාමයකට පැමිණ තිබේ. මෙම Web3 තාක්ෂණය අන්තර්ජාල භාවිතයේ දර්ශනයක් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් කරන අතර, විශේෂයෙන්ම මධ්‍යස්ථ නිකායවල පාලනය අඩුකර පරිශීලකයන්ට වැඩි අධිකාරියක් ලබා දෙයි. මේ ලිපියෙන් Web3 තාක්ෂණය මොකක්ද, එහි ලාභ හා අභියෝග මොනවාද යන්න කෙටිවශයෙන් විස්තර කරමු.

Web 3.0 කියන්නේ මොනවද?

Web3 කියන්නේ පරිශීලකයන්ට අන්තර්ජාලය හරහා තොරතුරු පාලනය හා අයිතිය ලබා දෙන අගන්තුක විකාශනයක් (Decentralized Web) වේ. මෙහිදී දත්ත හෝ සේවාවන් සඳහා පාලනයක් ආයතන මට්ටමින් නොමැතිව, බ්ලොක්චේන් තාක්ෂණය (Blockchain Technology) මගින් පරිශීලකයන් අතර සෘජුව සම්බන්ධතා ස්ථාපිත වේ.

Web 3.0 ගුණාංග

1. බ්ලොක්චේන් (Blockchain) පදනම
   Web3 හි මූලික පදනම බ්ලොක්චේන් තාක්ෂණයයි. මෙය කෙනෙකුටම දත්ත සුරක්ෂිතව පාලනය කිරීමේ හැකියාව ලබා දේ.
2. ප්‍රතිශක්ත ආර්ථිකය (Token Economy)
   Web3 හිදී NFTs සහ ක්‍රිප්ටෝකරන්සි වැනි ටෝකන භාවිතා කර දේපළවල අයිතිය සහ ත්‍යාග ලබා ගත හැකියි.
3. විකේන්ද්‍රීකරණය (Decentralization)
   අන්තර්ජාලයේ තොරතුරු සහ සේවාවන් මධ්‍යස්ථ ආයතන නොව, බහුල පරිශීලකයන් අතර බෙදාහරිමින් පවත්වාගනී.
4. වැඩි පෞද්ගලිකත්වය (Enhanced Privacy)
   පරිශීලකයන්ගේ තොරතුරු පෞද්ගලිකව පවත්වාගත හැකි අතර, එම දත්ත කිසිම මධ්‍යස්ථ ආයතනයක් අනුමැතියකින් තොරව ප්‍රවේශ නොවෙයි.

Web3 භාවිතා කළ හැකි ක්ෂේත්‍ර

1. NFTs සහ ක්‍රිප්ටෝකරන්සි – කලාව සහ ගෙවීම් පද්ධති සඳහා NFTs සහ බිට්කෝයින් වැනි මුදල් භාවිතා වේ.
2. DeFi (Decentralized Finance) – බැංකු පද්ධතිවලින් තොරව මූල්‍ය පරිපාලනයට පහසුකම් සලසයි.
3. DAO (Decentralized Autonomous Organizations) – විකේන්ද්‍රිත ආයතනවල පාලනය සාමාජිකයින්ට අයිති බව නිර්මාණය කරයි.
4. ගේමස් – Play-to-Earn මැඩ්‍යම් මගින් ක්‍රීඩකයන්ට මුදල් ඉපැයීමේ හැකියාව ලබා දේ.

Web3 හි ලාභ හා අභියෝග

ලාභ

• අයිතිය සහ පාලනය – පරිශීලකයන් තම දත්තවල අයිතිය දිනා ගන්නට හැකියි.
• මධ්‍යස්ථ පාලනයක් නැත – සම්බන්ධතා තෘතීය පාර්ශවයන්ගෙන් තොරව සිදු කෙරේ.
• වෙබ් සමතුලිතයක් (Fair Web) – සියලු පරිශීලකයන්ට සමාන අවස්ථා ලබා දේ.

අභියෝග

• නව තාක්ෂණ අධ්‍යයනයේ අපහසුතාවය – සාමාන්‍ය පරිශීලකයන්ට Web3 තාක්ෂණයක් අධ්‍යයනය කිරීම සහ ඉගෙනීම දුෂ්කර විය හැකියි.
• නීතිමය ගැටලු – ක්‍රිප්ටෝකරන්සි සහ NFTs මත පදනම් වූ ක්‍රමවේද නියාමනය කිරීම අමාරු විය හැකියි.
• ප්‍රායෝගික භාවිතය සැලකීම – තාක්ෂණික දැනුමක් අවශ්‍ය වන බැවින් Web3 සියලුම ක්ෂේත්‍ර වලට වහාම භාවිතා කළ නොහැකියි.

අනාගතය සහ Web3

Web3 අනාගතය වෙනස් කිරීමට ඇතැම් විට සමත් වේ. එය විශේෂයෙන්ම අන්තර්ජාලයට නිදහස් අවකාශයක් ගොඩනගන්නා අතර, පරිශීලකයන්ට වැඩි පෞද්ගලිකත්වයක් සහ තොරතුරු පාලනයක් ලබා දීමට ඉවහල් වේ. තවදුරටත් තාක්ෂණයේ වර්ධනය සමඟ Web3 ක්ෂේත්‍රයේ නව නිපැයුම් සහ අවස්ථා ගොඩනැඟීමට නියමිතය.

සම්පාදනය

Web3 යනු අනාගත අන්තර්ජාලයේ මාර්ගෝපදේශයයි. මෙහිදී පරිශීලක අධිකාරිය, විකේන්ද්‍රීකරණය සහ ආරක්ෂාව ගොඩනගන අතර, මධ්‍යස්ථ ආයතනවල පාලන බලවත්වීම අඩු කරයි. අපිට විකේන්ද්‍රිත අන්තර්ජාලයේ ආරම්භක මට්ටමේ සිටින්නේ කෙතරම් නමුත්, එය අනාගතයේ පරිශීලක අධිකාරිය හා නිදහස සඳහා නව වටපිටාවක් සලසනු ඇත.